Tiêu chuẩn chất lượng dầu cá ở Châu Âu, Hoa Kỳ và Châu Á: chứng nhận IFOS có tạo ra sự khác biệt không?

Dầu cá Omega-3 là một loại thực phẩm bổ sung rất phổ biến, được đánh giá cao vì lợi ích đối với tim, não và sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại dầu cá đều được tạo ra (hoặc quản lý) như nhau. Nếu bạn từng thắc mắc tại sao một số chai dầu cá lại khoe các dấu chất lượng như IFOS hoặc các quy định khác nhau giữa Liên minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ (US) và Châu Á, thì bạn đã đến đúng nơi. Hướng dẫn toàn diện này so sánh các tiêu chuẩn dầu cá trên các khu vực, giải thích ý nghĩa của chứng nhận IFOS (Tiêu chuẩn Dầu cá Quốc tế), và cung cấp những hiểu biết cho cả người tiêu dùng và ngành công nghiệp về cách điều hướng thị trường thực phẩm bổ sung omega-3 toàn cầu. Chúng tôi cũng sẽ xác định những quốc gia nào áp dụng tiêu chuẩn sản xuất cao – và do đó khi nào bạn có thể không cần dựa vào IFOS hoặc các chứng nhận tương tự để yên tâm. Hãy cùng khám phá!

Khung pháp lý cho các thực phẩm bổ sung dầu cá trên toàn thế giới

Trước khi thảo luận về các chứng nhận, điều quan trọng là hiểu cơ sở: cách các khu vực khác nhau quy định các thực phẩm bổ sung dầu cá. Các quy định xác định các tiêu chuẩn chất lượng mà nhà sản xuất phải đáp ứng và thông tin phải có trên nhãn. Những quy tắc này khác biệt đáng kể theo khu vực:

Châu Âu: quy tắc an toàn nghiêm ngặt và sự giám sát của EFSA

Tại EU, các thực phẩm bổ sung dầu cá thường được quy định như thực phẩm (thực phẩm bổ sung) thay vì thuốc. Điều này có nghĩa là chúng không cần phê duyệt trước, nhưng phải tuân thủ luật thực phẩm của EU về an toàn và ghi nhãn. Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) cung cấp hướng dẫn khoa học (ví dụ: các tuyên bố sức khỏe được phép cho omega-3) và các cơ quan của từng quốc gia thành viên thực thi các quy định. Các điểm chính về châu Âu bao gồm:

• Phân loại và ghi nhãn: Quy định của EU xem các thực phẩm bổ sung dầu cá như các sản phẩm thực phẩm, với yêu cầu liệt kê thành phần, bất kỳ chất gây dị ứng nào (như cá hoặc đậu nành trong viên nang), chất phụ gia, v.v., bằng ngôn ngữ địa phương. Mỗi sản phẩm phải hiển thị địa chỉ châu Âu của nhà sản xuất hoặc nhà nhập khẩu, báo hiệu rằng nó chịu trách nhiệm với các tiêu chuẩn của EU. Nếu bạn tìm thấy một sản phẩm omega-3 siêu rẻ trên mạng mà không có địa chỉ EU hoặc nhãn bằng ngôn ngữ của bạn, hãy cẩn thận – có thể nó không hoàn toàn tuân thủ luật EU.
• Giới hạn chất gây ô nhiễm: EU đặt ra giới hạn pháp lý về các chất gây ô nhiễm trong thực phẩm, bao gồm dầu cá. Đặc biệt, các kim loại nặng (như thủy ngân, chì) và các chất ô nhiễm hữu cơ bền vững (như dioxin và PCB) được kiểm soát chặt chẽ. Ví dụ, sau một số xét nghiệm tại Anh/ Ireland năm 2006 phát hiện PCB vượt quá giới hạn của EU trong một số loại dầu cá, các sản phẩm đó đã bị rút khỏi kệ. Điều này cho thấy sự giám sát của EU đang hoạt động – các cơ quan có thể và thực sự thực thi an toàn bằng cách loại bỏ các sản phẩm không tuân thủ. Giới hạn của EU được tham khảo từ các tổ chức như EFSA; ví dụ, luật EU hiện cho phép tối đa 6 picogram chất độc giống dioxin trên mỗi gam dầu cá (WHO-TEQ), trong khi các tiêu chuẩn hàng đầu của ngành thường còn thấp hơn.
• Oxy hóa và độ tươi: Oxy hóa (mùi ôi) là mối quan tâm lớn về chất lượng với dầu omega-3. EU không bắt buộc phải ghi mức oxy hóa (giá trị peroxide hoặc anisidine) trên nhãn, và không có luật chung toàn EU giới hạn oxy hóa trong thực phẩm bổ sung. Tuy nhiên, các thương hiệu châu Âu uy tín thường tuân theo giới hạn tự nguyện của GOED (Tổ chức Toàn cầu EPA/DHA Omega-3) về giá trị peroxide, anisidine và TOTOX. Trên thực tế, nhiều nhà sản xuất EU kiểm tra dầu của họ và đảm bảo giá trị peroxide (PV) dưới ~5 meq/kg và anisidine <20, phù hợp với hướng dẫn của GOED về độ tươi. Người tiêu dùng ở Châu Âu thường có thể yêu cầu Giấy chứng nhận Phân tích (CoA) từ các công ty để xác minh các thông số chất lượng này – nếu một thương hiệu không thể cung cấp bằng chứng kiểm tra về các yếu tố như oxy hóa hoặc độ tinh khiết, hãy cân nhắc kỹ về chất lượng của nó.
• Yêu cầu về sức khỏe và liều lượng: EU kiểm soát chặt chẽ các tuyên bố quảng cáo. Chỉ các tuyên bố sức khỏe được phê duyệt (ví dụ “EPA & DHA góp phần vào chức năng tim bình thường” với liều hàng ngày 250 mg) mới được sử dụng, và các tuyên bố “giống thuốc” (điều trị hoặc phòng ngừa bệnh) bị cấm đối với thực phẩm bổ sung. Điều này có nghĩa là nhãn hiệu châu Âu có thể thận trọng hơn trong việc tuyên bố lợi ích so với một số sản phẩm Mỹ.
• Tiêu chuẩn sản xuất: Các nhà sản xuất thực phẩm bổ sung EU phải tuân theo thực hành sản xuất tốt (GMP) và quy định vệ sinh thực phẩm. Không có luật “supplement GMP” riêng biệt như ở Mỹ, nhưng luật thực phẩm chung được áp dụng. Thêm vào đó, một số quốc gia (như Đức, Ý) yêu cầu đăng ký hoặc thông báo với cơ quan chức năng khi đưa thực phẩm bổ sung mới ra thị trường, tạo thêm bước kiểm tra.

Kết luận (Châu Âu): Quy định của Châu Âu đặt trọng tâm mạnh mẽ vào an toàn người tiêu dùng – bất kỳ dầu cá nào được bán hợp pháp trong EU phải theo luật không chứa các chất ô nhiễm nguy hiểm. Mặc dù giới hạn oxy hóa không được quy định rõ ràng trong luật, các thương hiệu hàng đầu châu Âu tự nguyện tuân thủ các tiêu chuẩn tươi mới nghiêm ngặt. Người mua ở Châu Âu nên tìm nhãn có địa chỉ EU và có thể dựa vào luật EU để tránh độc tố, nhưng vẫn có thể ưu tiên các thương hiệu minh bạch về kiểm tra chất lượng (CoAs hoặc dấu như “GOED standard” hoặc IFOS) để đảm bảo thêm.

Hoa Kỳ: thị trường thực phẩm bổ sung tự điều chỉnh (FDA và DSHEA)

Ở Hoa Kỳ, thực phẩm bổ sung dầu cá được quản lý như thực phẩm bổ sung theo Đạo luật Giáo dục và Sức khỏe Thực phẩm Bổ sung (DSHEA). Khung pháp lý này khá lỏng lẻo so với châu Âu hoặc một số quốc gia châu Á. Đây là cách nó hoạt động:

• Không cần phê duyệt trước: Ở Hoa Kỳ, các sản phẩm thực phẩm bổ sung không yêu cầu FDA phê duyệt trước khi tiếp thị (khác với dược phẩm). Các nhà sản xuất tự chịu trách nhiệm về an toàn và nhãn mác sản phẩm. FDA chỉ can thiệp sau khi sản phẩm đã có trên thị trường nếu có vi phạm (ví dụ: ô nhiễm, nhãn mác sai, các vấn đề an toàn được báo cáo). Về cơ bản, hệ thống dựa vào các nhà sản xuất để “tự điều chỉnh” trong phạm vi quy định.
• Tuân thủ GMP: Các nhà sản xuất thực phẩm bổ sung ở Hoa Kỳ phải tuân theo Thực hành Sản xuất Tốt hiện hành (cGMP) của FDA cho thực phẩm. Các quy định này đảm bảo các yếu tố cơ bản về chất lượng trong sản xuất (cơ sở sạch sẽ, ghi chép, kiểm tra nguyên liệu thô, v.v.). Tuy nhiên, việc tuân thủ có sự khác biệt – các công ty có trách nhiệm đầu tư vào kiểm soát chất lượng, trong khi những công ty không trung thực có thể cắt giảm chi phí vì việc thực thi không đồng đều trừ khi có báo cáo sự cố.
• Không có yêu cầu kiểm tra hoặc tiêu chuẩn bắt buộc: Quan trọng là, chính phủ Hoa Kỳ không có tiêu chuẩn bắt buộc cụ thể cho độ tinh khiết hoặc hiệu lực của dầu cá ngoài các yêu cầu an toàn chung. Như một nhà sản xuất omega-3 đã lưu ý, “tiêu chuẩn chất lượng dầu cá của chính phủ không tồn tại ở Hoa Kỳ,” vì vậy nhiều công ty Hoa Kỳ chọn tuân theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn như tiêu chuẩn Dược điển châu Âu (EP), đơn thuốc GOED hoặc hướng dẫn của WHO một cách tự nguyện. Ví dụ, một thương hiệu Hoa Kỳ chất lượng cao có thể áp dụng nội bộ giới hạn như PV <5 meq/kg, mặc dù luật Hoa Kỳ không yêu cầu điều đó. Nhưng không phải thương hiệu nào cũng làm vậy – chất lượng có thể rất khác nhau.
• Chất gây ô nhiễm: Không có giới hạn chất gây ô nhiễm cụ thể cho thực phẩm bổ sung trong luật pháp Hoa Kỳ. Có một kỳ vọng chung rằng sản phẩm không được “bị pha tạp” (không an toàn), nhưng đối với các chất như thủy ngân, PCB hoặc dioxin trong dầu cá, FDA chưa đặt ra giới hạn pháp lý rõ ràng như Liên minh châu Âu. (Một ngoại lệ: Đề xuất 65 của California đặt ra ngưỡng rất nghiêm ngặt cho một số độc tố như PCB – yêu cầu nhãn cảnh báo nếu vượt quá – nhưng Đề xuất 65 là luật tiểu bang, không phải liên bang). Điều này có nghĩa là một nhà sản xuất cẩu thả về lý thuyết có thể bán dầu cá với mức chất gây ô nhiễm cao hơn miễn là dưới mức độc cấp tính. Nhiều công ty Hoa Kỳ kiểm tra kim loại nặng và tuân thủ các giới hạn tự nguyện (thường phù hợp với tiêu chuẩn EU hoặc Pharmacopeia), nhưng niềm tin vào thương hiệu là yếu tố then chốt.
• Độ chính xác của nhãn: DSHEA yêu cầu nhãn phải liệt kê trung thực các thành phần và lượng dinh dưỡng. Tuy nhiên, việc thực thi là sau khi sản phẩm ra thị trường. Các phân tích độc lập đôi khi phát hiện một số dầu cá ở Mỹ chứa ít EPA/DHA hơn so với công bố hoặc bị oxy hóa nhiều hơn dự kiến. Ví dụ, một báo cáo thử nghiệm của ConsumerLab phát hiện 3 trong số 24 thực phẩm bổ sung dầu cá có ít EPA/DHA hơn so với nhãn hứa hẹn. Một nghiên cứu năm 2015 phát hiện nhiều sản phẩm dầu cá trên thị trường New Zealand (bao gồm một số thương hiệu quốc tế) vượt mức oxy hóa khuyến nghị, gây lo ngại trên toàn cầu. Trong khi các thương hiệu hàng đầu đầu tư vào chất lượng, việc thiếu kiểm tra bắt buộc ở Mỹ có nghĩa là người tiêu dùng nên tự tìm hiểu (hoặc tìm các chứng nhận bên thứ ba làm bằng chứng chất lượng).
• Các tuyên bố về sức khỏe: FDA chỉ cho phép các tuyên bố về cấu trúc-chức năng đối với thực phẩm bổ sung (ví dụ “hỗ trợ sức khỏe tim mạch”), không cho phép tuyên bố bệnh cụ thể. Không có sự phê duyệt trước khi ra thị trường đối với các tuyên bố về omega-3 như quy trình của EFSA – các công ty phải có tài liệu chứng minh, nhưng đó là hệ thống dựa trên danh dự trừ khi bị thách thức. Thú vị là FDA công nhận một số tuyên bố sức khỏe có điều kiện về omega-3 (EPA/DHA) và nguy cơ bệnh tim, nhưng những tuyên bố này hiếm khi xuất hiện trên nhãn do yêu cầu từ chối trách nhiệm phức tạp.

Kết luận (Mỹ): Thị trường thực phẩm bổ sung ở Mỹ mang lại sự tự do nhưng cũng đi kèm trách nhiệm. Các thương hiệu dầu cá uy tín tại Mỹ thường tuân thủ các tiêu chuẩn cao theo lựa chọn (và nhiều thương hiệu nhận được các chứng nhận bên thứ ba như IFOS, USP hoặc NSF để chứng minh chất lượng). Tuy nhiên, cũng có rất nhiều thương hiệu giá rẻ và người bán kém minh bạch. Người tiêu dùng ở Mỹ nên cảnh giác hơn: tìm kiếm các dấu hiệu chất lượng (sẽ nói thêm bên dưới), kiểm tra xem công ty có chia sẻ thông tin kiểm nghiệm hay không, và cẩn thận với các sản phẩm cực rẻ được bán mà không có bằng chứng kiểm soát chất lượng. Về cơ bản, tại Mỹ, các chứng nhận IFOS hoặc tương tự có thể là sự đảm bảo quan trọng vì sự giám sát của chính phủ còn hạn chế – logo “5 sao” của IFOS hoặc dấu USP Verified cho thấy một phòng thí nghiệm độc lập đã xác nhận độ tinh khiết và hiệu lực của dầu cá.

Châu Á: một bức tranh đa dạng (Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ)

Châu Á là một khu vực rộng lớn và đa dạng, và không có một phương pháp quản lý duy nhất. Hãy cùng xem xét một vài thị trường lớn – mỗi thị trường có hệ thống riêng cho thực phẩm bổ sung. Nói chung, các quốc gia châu Á đã thắt chặt tiêu chuẩn trong những năm gần đây, nhưng mức độ nghiêm ngặt và trọng tâm có thể khác nhau:

Nhật Bản: Ở Nhật Bản, các thực phẩm bổ sung thông thường (vitamin, dầu cá, v.v.) được quản lý như thực phẩm theo Luật Vệ sinh Thực phẩm, tương tự như mô hình EU. Chúng có thể được bán mà không cần phê duyệt trước miễn là sử dụng các thành phần được chấp thuận và an toàn. Tuy nhiên, Nhật Bản đã tiên phong một loại đặc biệt gọi là FOSHU (Thực phẩm cho Mục đích Sức khỏe Cụ thể) dành cho thực phẩm chức năng có tuyên bố về lợi ích sức khỏe. Một sản phẩm dầu cá có thể xin phê duyệt FOSHU để tuyên bố các lợi ích cụ thể (ví dụ, một loại dầu cá FOSHU được phép nói rằng nó giúp duy trì mức triglyceride). Việc phê duyệt FOSHU rất nghiêm ngặt – yêu cầu bằng chứng lâm sàng và đánh giá an toàn/hiệu quả của chính phủ, và các sản phẩm FOSHU được phê duyệt sẽ mang logo FOSHU. Tuy nhiên, FOSHU thường dành cho đồ uống hoặc thực phẩm chức năng; chỉ một số ít thực phẩm bổ sung dạng viên nang (như các sản phẩm EPA ethyl ester hoặc khác) có trạng thái FOSHU vì chi phí và thời gian cao. Gần đây, Nhật Bản đã giới thiệu Thực phẩm với Tuyên bố Chức năng (FFC) – một hệ thống nhẹ hơn, nơi các công ty có thể tự khai báo các tuyên bố chức năng cho thực phẩm bổ sung bằng cách nộp bằng chứng cho cơ quan quản lý (không cần quy trình phê duyệt đầy đủ). Đối với omega-3, một số công ty sử dụng FFC để tuyên bố như “DHA có thể giúp duy trì trí nhớ” với tuyên bố từ chối trách nhiệm phù hợp. Về chất lượng: Nhật Bản không bắt buộc kiểm tra bên thứ ba như IFOS, nhưng các nhà sản xuất được kỳ vọng tuân theo tiêu chuẩn GMP thực phẩm. Người tiêu dùng Nhật cũng mong đợi chất lượng cao; các thương hiệu trong nước thường đảm bảo độ tinh khiết. Đáng chú ý, dược điển Nhật có tiêu chuẩn cho dầu cá dùng trong dược phẩm, và những tiêu chuẩn này thường ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm bổ sung. Nhật Bản đã có vài vụ bê bối (một vụ năm 2019 về một thực phẩm bổ sung ngách có mức độ độc hại của polychlorinated terphenyls gây chú ý), điều này đã gây tranh luận về việc giám sát. Nhìn chung, nếu bạn mua một thương hiệu Nhật Bản nổi tiếng hoặc một sản phẩm FOSHU chính thức, bạn có thể tin tưởng vào chất lượng của nó, nhưng các thực phẩm bổ sung không phải FOSHU dựa vào sự trung thực của nhà sản xuất giống như ở Mỹ. Chứng nhận IFOS không phổ biến trên nhãn hàng Nhật – người tiêu dùng Nhật có thể không quen thuộc với nó – nhưng một số công ty vẫn có thể kiểm tra theo tiêu chuẩn đó nội bộ.

Trung Quốc: Thị trường thực phẩm bổ sung của Trung Quốc (thường được gọi là “Thực phẩm sức khỏe”) được quản lý rất chặt chẽ. Để bán thực phẩm bổ sung dầu cá tại Trung Quốc qua kênh bán lẻ truyền thống, công ty phải có đăng ký “Mũ xanh” như một Thực phẩm sức khỏe từ Cục Quản lý Thị trường Nhà nước (SAMR). Điều này bao gồm việc gửi mẫu sản phẩm để kiểm tra (an toàn, độ tinh khiết, xác minh thành phần) và bằng chứng cho bất kỳ chức năng sức khỏe nào được tuyên bố. Đây là một quy trình dài và nghiêm ngặt – một lý do khiến nhiều thương hiệu thực phẩm bổ sung nước ngoài gặp khó khăn khi vào thị trường Trung Quốc. Các quy định đảm bảo rằng các sản phẩm được phê duyệt đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định (ví dụ: kim loại nặng dưới giới hạn quy định, không có chất gây ô nhiễm, đúng với tuyên bố trên nhãn). Trung Quốc thậm chí có một số bài kiểm tra đặc biệt, như đảm bảo không có thuốc bị thêm bất hợp pháp. Tuy nhiên, việc thực thi trong nước có thể không đồng đều; cũng có nhiều sản phẩm được bán qua thương mại điện tử xuyên biên giới cho người tiêu dùng Trung Quốc mà không được đăng ký trong nước (về mặt kỹ thuật những sản phẩm này không được phê duyệt tại Trung Quốc nhưng được mua từ nước ngoài). Những sản phẩm này có thể chưa trải qua kiểm tra của Trung Quốc. Người tiêu dùng Trung Quốc đã trở nên cảnh giác do các vấn đề an toàn thực phẩm trong quá khứ, vì vậy họ thường ưu tiên các thương hiệu nhập khẩu hoặc có chứng nhận quốc tế. Bạn sẽ thấy một số dầu cá trên thị trường Trung Quốc quảng cáo “đã đăng ký với US FDA” (một chút gây hiểu nhầm, vì đăng ký FDA không phải là đánh giá chất lượng) hoặc khoe các chứng nhận kiểm tra bên thứ ba. Chứng nhận IFOS thực sự được một số thương hiệu cao cấp ở Trung Quốc sử dụng như một điểm tiếp thị, để thể hiện chất lượng “đẳng cấp thế giới”. Tóm lại, nếu một sản phẩm dầu cá được bán chính thức tại Trung Quốc (được phê duyệt Mũ xanh), nó đã vượt qua các bài kiểm tra về an toàn và thành phần của Trung Quốc. Nếu mua trên thị trường xám/xuyên biên giới, người mua cần thận trọng – hãy tìm các thương hiệu uy tín và có thể các chứng nhận quốc tế như IFOS hoặc NSF làm chỉ báo chất lượng.

Hàn Quốc: Hàn Quốc coi thực phẩm bổ sung như "Thực phẩm Chức năng Sức khỏe" được quản lý bởi Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm (MFDS). Sản phẩm và thậm chí từng thành phần riêng lẻ phải được MFDS phê duyệt hoặc thông báo. Hệ thống của Hàn Quốc khá tiên tiến trong việc xác định tiêu chuẩn cho từng thành phần chức năng. Đối với dầu cá omega-3, MFDS có các tiêu chuẩn chất lượng rõ ràng mà nhà sản xuất phải đáp ứng. Thực tế, Hàn Quốc đã cập nhật Bộ mã Thực phẩm Chức năng Sức khỏe vào năm 2021 để tăng cường tiêu chuẩn dầu omega-3. Luật hiện nay quy định rõ mức oxy hóa tối đa cho phép: giá trị peroxide phải dưới 5.0 meq/kg, giá trị anisidine dưới 20, và tổng oxy hóa (TOTOX) dưới 26, cùng các thông số khác. Những con số này về cơ bản tương đương với các tiêu chuẩn của GOED và IFOS. Thêm vào đó, giá trị axit (đo lượng axit béo tự do) phải < 3 mg KOH/g. Điều này có nghĩa gì? Bất kỳ viên nang omega-3 nào được bán chính thức tại Hàn Quốc phải tươi mới (không bị ôi thiu) và có độ tinh khiết cao theo luật, vì không đạt các tiêu chuẩn đó có nghĩa sản phẩm không thể được cấp phép là thực phẩm chức năng sức khỏe. MFDS cũng yêu cầu độ chính xác trên nhãn về hàm lượng EPA/DHA và tiến hành kiểm tra định kỳ sau khi sản phẩm ra thị trường. Ngoài các quy định địa phương, người tiêu dùng Hàn Quốc rất quan tâm đến chất lượng; nhiều người biết cách tìm sản phẩm được chứng nhận hoặc kiểm nghiệm. Thú vị là IFOS gần đây đã được công nhận tại Hàn Quốc. Năm 2023, một công ty Hàn Quốc (FMW Corp) trở thành nhà sản xuất trong nước đầu tiên được cơ quan chức năng cho phép gắn logo IFOS trên bao bì. Hiệp hội Thực phẩm Bổ sung Sức khỏe Hàn Quốc (KHSA), với sự hỗ trợ của MFDS, hiện cho phép logo IFOS và các chứng nhận bên thứ ba tương tự được sử dụng theo từng trường hợp, thể hiện sự tôn trọng chính thức đối với các tiêu chuẩn này. Vì vậy, ở Hàn Quốc, mặc dù chính phủ đã thực thi nghiêm ngặt chất lượng, một số thương hiệu hàng đầu vẫn theo đuổi chứng nhận IFOS để tăng thêm sự đảm bảo cho người tiêu dùng và tạo sự khác biệt. Nếu bạn ở Hàn Quốc, việc mua sản phẩm có dấu "Thực phẩm Chức năng Sức khỏe" của MFDS (con dấu màu xanh lá) thường đủ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. IFOS hoặc các chứng nhận quốc tế khác là một phần thưởng nhưng không bắt buộc do các quy định địa phương rất nghiêm ngặt.

Ấn Độ: Ngành thực phẩm bổ sung của Ấn Độ được quản lý bởi Cơ quan An toàn Thực phẩm và Tiêu chuẩn Ấn Độ (FSSAI). Họ đã ban hành các quy định toàn diện cho Thực phẩm Bổ sung Sức khỏe và Dinh dưỡng trong những năm gần đây. Thực phẩm bổ sung dầu cá ở Ấn Độ được coi là thực phẩm bổ sung và phải tuân thủ các tiêu chuẩn của FSSAI. Đáng chú ý, Ấn Độ đã bắt đầu áp dụng các yêu cầu chất lượng cụ thể cho dầu cá. Một cập nhật quy định của FSSAI (có hiệu lực từ tháng 5 năm 2025) yêu cầu tất cả các sản phẩm dầu cá và dầu gan cá phải khai báo hàm lượng EPA và DHA trên nhãn – để người tiêu dùng biết được độ mạnh của sản phẩm. Các tiêu chuẩn dự thảo cũng đã giới thiệu các tiêu chí chất lượng (có thể tương tự các tiêu chuẩn toàn cầu) về oxy hóa và chất gây ô nhiễm, giúp Ấn Độ phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Luật pháp Ấn Độ đã yêu cầu thực phẩm bổ sung phải được sản xuất tại các cơ sở được cấp phép bởi FSSAI (có các quy trình vệ sinh và kiểm tra). Tuy nhiên, việc thực thi có thể không đồng đều ở Ấn Độ – thị trường có các nhà sản xuất chất lượng cao cũng như một số sản phẩm nhập khẩu giá thấp hoặc dầu Ayurvedic với chất lượng không đồng đều. Người tiêu dùng Ấn Độ có thể chưa biết nhiều về IFOS, nhưng họ tìm kiếm chứng nhận FSSAI và các thương hiệu đáng tin cậy. Từ góc độ nhà sản xuất, bất kỳ ai bán dầu cá ở Ấn Độ cần đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn Ấn Độ (ví dụ, nếu sử dụng dầu cá mòi, phải đáp ứng các tiêu chuẩn về hồ sơ axit béo và giới hạn vitamin A/D theo các đơn thuốc của FSSAI). Mặc dù Ấn Độ đang cải thiện giám sát, người tiêu dùng vẫn nên chọn sản phẩm từ các công ty uy tín – có thể là những công ty cũng có chứng nhận chất lượng quốc tế nếu các tiêu chuẩn địa phương chưa rõ ràng.

Các thị trường châu Á khác: Nhiều quốc gia khác ở châu Á có quy định riêng của họ. Đông Nam Á thì đa dạng – ví dụ Singapore coi thực phẩm bổ sung là “thực phẩm bổ sung sức khỏe” với các quy định nhãn mác khá nghiêm ngặt và cấm các tuyên bố không được hỗ trợ cụ thể, nhưng không yêu cầu phê duyệt trước bắt buộc. Malaysia yêu cầu thông báo cho cơ quan chức năng và dữ liệu an toàn, tương tự như sự kết hợp các hướng dẫn của ASEAN. Indonesia và Thái Lan cũng yêu cầu đăng ký sản phẩm. Nói chung, trên khắp châu Á, có xu hướng yêu cầu đăng ký hoặc thông báo về thực phẩm bổ sung, thường bao gồm việc chứng minh sản phẩm an toàn (và đôi khi kiểm tra kim loại nặng, v.v., như một phần của đăng ký). Điều này khác với cách tiếp cận laissez-faire của Hoa Kỳ. Vì vậy, người tiêu dùng châu Á mua sản phẩm trong nước thường có thể giả định rằng đã có một mức độ xem xét của chính phủ. Mặt khác, nhiều thực phẩm bổ sung nhập khẩu hoặc bán trực tuyến được ưa chuộng ở châu Á, nên người tiêu dùng và nhà bán lẻ ở đó cũng đánh giá cao các chứng nhận quốc tế để kiểm định các sản phẩm nước ngoài đó.

Kết luận (Châu Á): Châu Á không phải là một khu vực đồng nhất. Nhật Bản cung cấp mô hình các tuyên bố sức khỏe được chính phủ kiểm duyệt (FOSHU) nhưng về cơ bản dựa vào chất lượng nhà sản xuất; Trung Quốc và Hàn Quốc áp dụng các quy trình phê duyệt và kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt – một sản phẩm dầu cá được phê duyệt trong nước tại các quốc gia này sẽ được kiểm tra về độ an toàn và hiệu lực; Ấn Độ đang bắt kịp với các tiêu chuẩn mới. Người tiêu dùng ở châu Á nên biết logo quản lý địa phương (ví dụ Mũ Xanh ở Trung Quốc, dấu Health Functional Food màu xanh lá ở Hàn Quốc, giấy phép FSSAI ở Ấn Độ) như một dấu hiệu chất lượng cơ bản. Tuy nhiên, khi mua các thương hiệu nhập khẩu hoặc từ nước ngoài, nên tìm các chứng nhận bên thứ ba như IFOS, NSF hoặc “USP Verified” để đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn cao.

Australia và Canada: tiêu chuẩn cao đáng để nhắc đến

Mặc dù không thuộc châu Âu/Mỹ/Châu Á, hai quốc gia thường được nhắc đến với tiêu chuẩn thực phẩm bổ sung chất lượng là Australia và Canada. Việc đề cập ngắn gọn đến họ là đáng giá vì họ minh họa cách quy định chặt chẽ có thể làm cho các dấu niêm phong bên thứ ba trở nên kém quan trọng hơn:

• Australia (TGA): Australia quản lý thực phẩm bổ sung như Thuốc Bổ trợ dưới sự giám sát của Therapeutic Goods Administration (TGA). Viên nang dầu cá tại Australia phải được đăng ký trên Australian Register of Therapeutic Goods (ARTG), điều này đòi hỏi phải đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, an toàn và nhãn mác. Các nhà sản xuất Australia phải có giấy phép GMP đạt chuẩn dược phẩm. TGA yêu cầu dầu cá phải tuân thủ các tiêu chuẩn chính thức, chẳng hạn như đơn thuốc British Pharmacopoeia (BP) cho dầu cá. Điều này bao gồm các giới hạn như Giá trị Peroxide ≤ 10 meq/kg, Anisidine ≤ 30, Giá trị Acid ≤ 2, và giới hạn kim loại nặng nghiêm ngặt (ví dụ chì ≤0.5 ppm, nghiêm ngặt hơn nhiều so với một số khu vực khác). Mỗi lô hàng có thể được yêu cầu kiểm tra. Về cơ bản, dầu cá sản xuất tại Australia thường có chất lượng dược phẩm theo mặc định. Kết quả: các nghiên cứu đã phát hiện các sản phẩm dầu cá Australia luôn đáp ứng đúng nhãn mác và không bị oxy hóa vượt quá giới hạn cho phép. Là người tiêu dùng tại Australia, bạn có thể tìm số AUST L trên nhãn (bằng chứng đăng ký) và yên tâm rằng sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn cao. IFOS hoặc các chứng nhận bên thứ ba khác ít phổ biến trên các sản phẩm Australia vì dấu hiệu của cơ quan quản lý đã đủ mạnh, mặc dù một số thương hiệu vẫn tự nguyện kiểm tra với IFOS để tiếp thị cho thị trường xuất khẩu.
• Canada: Canada phân loại dầu cá là Sản phẩm Sức khỏe Tự nhiên (NHPs). Tất cả NHP phải có giấy phép sản phẩm (số NPN) từ Health Canada trước khi bán. Để có được giấy phép này, các công ty phải nộp dữ liệu về sản phẩm bao gồm bằng chứng về độ an toàn, hiệu quả (cho các công dụng được tuyên bố) và chất lượng. Health Canada có một bản monograph riêng cho Dầu cá quy định các yêu cầu tiêu chuẩn. Ví dụ, monograph của Canada quy định giá trị peroxide của sản phẩm phải ≤ 5 meq/kg, anisidine ≤ 20, TOTOX ≤ 26 – giống hệt tiêu chí 5 sao của IFOS. Nó cũng yêu cầu kiểm tra kim loại nặng và bắt buộc mỗi lô sản phẩm phải được kiểm tra để đáp ứng các thông số chất lượng. Các cơ sở sản xuất cần tuân thủ GMP của Canada. Chương trình Sản phẩm Sức khỏe Tự nhiên thậm chí còn đánh giá nhãn mác và bất kỳ tuyên bố sức khỏe nào (các tuyên bố được phép cho omega-3 bao gồm hỗ trợ sức khỏe tim hoặc não, v.v., với cách diễn đạt cụ thể). Tóm lại, luật pháp Canada tích hợp rất nhiều kiểm soát chất lượng. Một chai dầu cá có số NPN đã trải qua sự kiểm tra nghiêm ngặt của cơ quan quản lý. Nhiều thương hiệu Canada vẫn chọn thêm các chứng nhận bên thứ ba (như IFOS, NSF hoặc USP) để phục vụ người tiêu dùng Mỹ hoặc quốc tế tìm kiếm các logo đó. Nhưng trong Canada, hệ thống quản lý tự nó đảm bảo một mức cơ bản cao – có thể là một trong những lý do IFOS thực sự được tạo ra ở Canada (để mở rộng sự nghiêm ngặt đó ra toàn cầu!).

Kết luận (Úc và Canada): Những quốc gia này là ví dụ điển hình cho quy định “tiêu chuẩn vàng” – các tiêu chuẩn chất lượng do chính phủ áp đặt, phù hợp hoặc vượt qua những gì IFOS hoặc các chương trình khác kiểm tra. Nếu dầu cá của bạn được sản xuất theo TGA của Úc hoặc có NPN của Canada, bạn có thể khá tự tin về chất lượng ngay cả khi không có thêm giấy chứng nhận. Khi xuất khẩu từ những quốc gia này, các công ty thường tận dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt trong nước làm điểm bán hàng.

Vai trò của IFOS và các chương trình chứng nhận khác

Chúng tôi đã nhắc đến IFOS nhiều lần, vậy hãy giải thích chính xác nó là gì và tại sao nó quan trọng.

IFOS là viết tắt của International Fish Oil Standards. Đây là chương trình kiểm tra và chứng nhận bên thứ ba dành riêng cho các sản phẩm dầu cá omega-3. Ra mắt năm 2004 bởi Nutrasource (một phòng thí nghiệm nghiên cứu dinh dưỡng của Canada), IFOS được phát triển nhằm đáp ứng các lo ngại về ô nhiễm khi một số dầu cá có hàm lượng PCB quá cao hoặc không đạt cam kết trên nhãn. Mục tiêu là cung cấp cho người tiêu dùng và thương hiệu một cách để xác minh chất lượng một cách khách quan, khoa học.

IFOS làm gì? Tóm lại, IFOS kiểm tra các thực phẩm bổ sung dầu cá theo các tiêu chí nghiêm ngặt và đánh giá chúng trên thang điểm 5 sao. Nếu một sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao nhất, nó có thể tự hào hiển thị logo chứng nhận IFOS. Việc kiểm tra được thực hiện theo từng lô (công ty gửi một lô sản phẩm cụ thể để kiểm tra). Các khía cạnh chính được kiểm tra bao gồm:

• Hiệu lực (hàm lượng thành phần hoạt tính): Sản phẩm có thực sự chứa lượng EPA, DHA và tổng omega-3 như ghi nhãn không? IFOS đo hàm lượng omega-3 để đảm bảo không có viên nang bị "pha loãng". Sản phẩm phải đáp ứng hoặc vượt mức cam kết trên nhãn cho EPA và DHA.
• Độ tinh khiết (tạp chất và kim loại nặng): IFOS tiến hành phân tích các tạp chất có hại như kim loại nặng (ví dụ thủy ngân, chì, asen), PCB, dioxin và các chất độc môi trường khác. Mức độ phải dưới giới hạn nghiêm ngặt – thường nghiêm ngặt hơn giới hạn quy định. (Ví dụ, IFOS thường sử dụng giới hạn GOED cho PCB là 0,09 ppm tổng PCB, bằng một nửa mức cho phép của EU). Kim loại nặng thường phải gần như không phát hiện được trong các sản phẩm được IFOS kiểm tra.
• Độ ổn định (oxi hóa và độ tươi): IFOS kiểm tra giá trị peroxide (oxi hóa sơ cấp), giá trị anisidine (oxi hóa thứ cấp), và tính toán TOTOX. Để đạt được xếp hạng 5 sao IFOS, dầu cá phải có PV ≤ 5 meq/kg, AV ≤ 20, TOTOX ≤ 26, phù hợp với các tiêu chuẩn ngành tốt nhất. Điều này đảm bảo dầu còn tươi (không bị ôi) và sẽ không có mùi cá quá nồng hoặc omega-3 bị suy giảm đáng kể.
• An toàn và sạch sẽ tổng thể: IFOS cũng tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào của tạp chất hoặc các vấn đề như nhiễm vi sinh vật. Về cơ bản, đây là một kiểm tra chất lượng toàn diện.

Khi một sản phẩm đạt tiêu chuẩn, Nutrasource cung cấp một báo cáo chi tiết và cho phép thương hiệu sử dụng logo IFOS. Một điểm hay: tính minh bạch – IFOS đăng kết quả trên trang web của họ để người tiêu dùng có thể xem. Hàng ngàn sản phẩm omega-3 trên toàn thế giới đã được IFOS kiểm tra trong nhiều năm qua. Các công ty tham gia điều này một cách tự nguyện (không bắt buộc ở bất cứ đâu).

Vậy tại sao một thương hiệu lại muốn được chứng nhận IFOS nếu không bắt buộc? Đó là sự tin tưởng và sự khác biệt. Trong môi trường không được quản lý như ở Mỹ, đánh giá 5 sao IFOS ngay lập tức cho người tiêu dùng biết sản phẩm đã được xác minh độc lập về độ mạnh, độ tinh khiết và độ tươi mới – về cơ bản, nó đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu cao nhất. Ngay cả ở các thị trường có quy định, dấu chứng nhận bên thứ ba cũng có thể tăng cường uy tín. Nó giống như một huy hiệu chất lượng vượt qua biên giới.

Điều quan trọng cần lưu ý là IFOS là một trong số các chương trình chứng nhận bên thứ ba cho thực phẩm bổ sung. Các chương trình khác bao gồm:

• USP Verified (U.S. Pharmacopeia): Không chuyên biệt cho dầu cá, nhưng chương trình xác minh thực phẩm bổ sung của USP kiểm tra sản phẩm về độ chính xác thành phần, chất gây ô nhiễm và độ hòa tan phù hợp. Một vài dầu cá mang dấu USP Verified. USP đặt ra một số tiêu chuẩn cho dầu cá trong dược điển của họ (mà TGA tham khảo, ví dụ), nhưng chương trình hướng đến người tiêu dùng của họ mang tính tổng quát hơn.
• NSF International: Họ cung cấp chương trình Certified for Sport (đảm bảo không có chất bị cấm trong thể thao) và chứng nhận thực phẩm bổ sung chung. Một số dầu cá, đặc biệt là những sản phẩm tiếp thị cho vận động viên hoặc trong thể thao chuyên nghiệp, sử dụng NSF Certified for Sport để chứng minh không chứa chất gây ô nhiễm hoặc chất bị cấm và đáp ứng các tuyên bố trên nhãn. NSF cũng kiểm tra các cơ sở sản xuất để đảm bảo tuân thủ GMP.
• Tuân thủ monograph tự nguyện của GOED: GOED (hiệp hội thương mại omega-3) không phải là một chứng nhận chính thức, nhưng các công ty thành viên cam kết đáp ứng giới hạn monograph về oxy hóa và chất gây ô nhiễm. Một số thương hiệu đề cập đến “Tiêu chuẩn Monograph GOED” như một chỉ số chất lượng. Tuy nhiên, không có logo tiêu dùng cho việc tuân thủ GOED (đây chủ yếu là một cam kết trong ngành).
• IVO (International Verified Omega-3): Một chương trình mới hơn tương tự như IFOS. Chứng nhận IVO cũng kiểm tra hàm lượng omega-3 và độ tinh khiết, với các tiêu chí do một hội đồng chuyên gia trong ngành và cơ quan quản lý đặt ra. Một khía cạnh bổ sung: IVO cũng nhấn mạnh tính bền vững – yêu cầu nguồn gốc dầu cá phải từ các ngư trường bền vững, được quản lý tốt (mặc dù họ xác minh điều này qua tài liệu thay vì thử nghiệm). Các thương hiệu đạt chuẩn IVO được phép sử dụng dấu “IVO Certified”. Chứng nhận này đang ngày càng được nhiều công ty lựa chọn như một sự thay thế cho IFOS.
• IKOS: Đây về cơ bản là IFOS dành cho dầu krill – Tiêu chuẩn Dầu Krill Quốc tế, do cùng nhóm Nutrasource điều hành. Các sản phẩm bổ sung dầu krill có thể được chứng nhận IKOS.
• ORIVO: ORIVO là một chương trình kiểm tra có trụ sở tại Na Uy sử dụng công nghệ NMR tiên tiến để xác minh tính xác thực của các loại dầu biển. Thay vì kiểm tra độ tinh khiết và oxy hóa, chứng nhận của ORIVO xác nhận loài và nguồn gốc của dầu (ví dụ, để đảm bảo rằng “dầu cá hồi 100%” thực sự đến từ cá hồi chứ không phải cá khác, hoặc sản phẩm được dán nhãn là “dầu cá Na Uy” thực sự đến từ khu vực đó). ORIVO thậm chí còn thực hiện kiểm tra ngẫu nhiên trên thị trường một cách bí mật để đảm bảo các sản phẩm trên kệ phù hợp với những gì đã được chứng nhận. Đây là một chứng nhận chuyên biệt hơn tập trung vào truy xuất nguồn gốc và xuất xứ – hữu ích trong việc chống giả mạo và các tuyên bố xuất xứ sai.
• Chứng nhận bền vững: Mặc dù không trực tiếp liên quan đến chất lượng sản phẩm, các nhãn như MSC (Marine Stewardship Council) hoặc Friend of the Sea có thể xuất hiện trên các sản phẩm dầu cá để chỉ ra rằng cá được khai thác một cách bền vững. Đây là điều quan trọng đối với người tiêu dùng quan tâm đến môi trường. Tuy nhiên, lưu ý rằng các logo bền vững không đảm bảo gì về độ tinh khiết hay hiệu lực – chúng chỉ bao phủ các thực hành môi trường. Thực tế, các chứng nhận MSC và Friend of the Sea thường là “kiểm toán trên giấy” đối với các ngư trường và chuỗi cung ứng, không phải là các xét nghiệm hóa học của dầu. Vì vậy bạn thường thấy một thương hiệu kết hợp logo bền vững với logo chất lượng như IFOS/USP để bao phủ cả hai mặt.

Tóm lại, các chứng nhận bên thứ ba như IFOS là công cụ quý giá để thu hẹp khoảng cách giữa các tiêu chuẩn quản lý khác nhau. Chúng đặt ra một tiêu chuẩn cao và nhất quán trên toàn cầu, thường phù hợp với các yêu cầu nghiêm ngặt nhất hiện có (ví dụ: Dược điển Châu Âu, WHO và giới hạn GOED). Đối với người tiêu dùng, các dấu chứng nhận này có thể đơn giản hóa việc ra quyết định: thay vì phải phân tích xem sản phẩm từ quốc gia X có đáng tin cậy hay không, bạn có thể tìm dấu IFOS hoặc USP hoặc NSF như một cách viết tắt cho “đã được xác minh độc lập.” Đối với nhà sản xuất, các chứng nhận cung cấp một lớp độ tin cậy bổ sung và có thể hỗ trợ việc thâm nhập thị trường – ví dụ, một thương hiệu bổ sung từ quốc gia ít được quản lý có thể nhận chứng nhận IFOS để đảm bảo với các nhà bán lẻ châu Âu hoặc Mỹ rằng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.

So sánh các yêu cầu quản lý theo khu vực

Để làm rõ sự khác biệt, đây là một bảng so sánh làm nổi bật các yêu cầu và tiêu chuẩn quản lý chính cho các sản phẩm bổ sung dầu cá ở các khu vực khác nhau:

(Chú giải bảng: FDA = Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ; EFSA = Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu; TGA = Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm (Úc); MFDS = Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm (Hàn Quốc); MHLW = Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi (Nhật Bản); SAMR = Cục Quản lý Thị trường Nhà nước (Trung Quốc); FSSAI = Cơ quan An toàn Thực phẩm và Tiêu chuẩn Ấn Độ.)

Như bảng cho thấy, yêu cầu quy định rất khác nhau, đặc biệt về phê duyệt trước khi ra thị trường và kiểm tra chất lượng bắt buộc. Các quốc gia như Úc, Canada, Trung Quốc và Hàn Quốc bắt buộc kiểm tra nghiêm ngặt, trong khi Hoa Kỳ và phần lớn EU dựa vào luật thực phẩm chung và thực thi sau khi ra thị trường.

Điều này đưa chúng ta trở lại câu hỏi hướng dẫn: Ở quốc gia hoặc bối cảnh nào bạn “muốn yêu cầu IFOS”? Câu trả lời: chủ yếu là ở những nơi có giám sát quy định cơ bản yếu hơn hoặc nơi bạn nghi ngờ về nguồn gốc sản phẩm. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, bạn hoàn toàn nên xem xét tìm kiếm chứng nhận IFOS hoặc tương tự vì đây là một trong những chỉ số chất lượng tốt nhất trong một thị trường phần lớn chưa được kiểm soát. Ngược lại, ở một quốc gia như Úc với các tiêu chuẩn chính phủ nghiêm ngặt, dấu IFOS có thể ít quan trọng hơn (bạn có thể tin tưởng sản phẩm được liệt kê “AUST L” ngay cả khi không có các logo bổ sung). Lý luận tương tự áp dụng trong từng khu vực: nếu bạn mua dầu cá châu Âu hoặc Canada từ nhà thuốc, nó có khả năng đã đáp ứng tiêu chuẩn cao; IFOS chỉ là điểm cộng thêm. Nhưng nếu bạn mua một thực phẩm bổ sung nhập khẩu ngẫu nhiên từ thị trường trực tuyến, bạn chắc chắn muốn thấy bằng chứng chất lượng như IFOS, bất kể khu vực.

Mẹo cho người tiêu dùng: cách chọn thực phẩm bổ sung dầu cá chất lượng

Dù bạn sống ở đâu, việc chọn dầu cá chất lượng phụ thuộc vào một vài hiểu biết quan trọng dành cho người tiêu dùng. Dưới đây là những mẹo thực tế để đảm bảo bạn nhận được sản phẩm xứng đáng với số tiền bỏ ra và an toàn cho sức khỏe:

• Kiểm tra hàm lượng EPA/DHA: Lợi ích của Omega-3 phụ thuộc vào lượng EPA và DHA bạn nhận được. Đừng bị đánh lừa bởi “1000 mg dầu cá mỗi viên nang” nếu nó chỉ chứa 300 mg EPA+DHA. Hãy xem bảng thành phần bổ sung – một sản phẩm tốt sẽ liệt kê rõ ràng số gam EPA và DHA cụ thể. So sánh cả kích thước khẩu phần (ví dụ: họ nói “1000 mg” nhưng bạn phải uống 4 viên nang?). Ở một số quốc gia (như Ấn Độ sắp tới, và đã có ở nhiều nơi khác), nhãn mác phải công khai EPA và DHA rõ ràng. Sử dụng thông tin đó để tính toán giá trị đồng tiền.
• Tìm các dấu niêm phong chất lượng hoặc chứng nhận: Như đã đề cập, các chứng nhận bên thứ ba có thể nhanh chóng cho thấy sản phẩm đáng tin cậy. Nhãn IFOS 5-Star certified, USP Verified, NSF Certified, hoặc IVO Certified đều là dấu hiệu tích cực. Chúng cho thấy sản phẩm đã được kiểm tra độ tinh khiết, hiệu lực và đạt tiêu chuẩn cao. Cũng hãy tìm các tuyên bố chứng nhận GMP (một số nhãn ghi “Sản xuất tại cơ sở GMP” hoặc có đăng ký NSF GMP). Tuy nhiên, hãy cẩn thận: logo “ISO 9001” hay tương tự trên nhãn liên quan đến quy trình quản lý nhà máy, không phải chất lượng dầu. Ưu tiên các chứng nhận liên quan trực tiếp đến kiểm tra chất lượng thực phẩm bổ sung. Ở châu Âu, bạn có thể không thấy các dấu này thường xuyên; thay vào đó có thể thấy các ghi chú như “đáp ứng hoặc vượt tiêu chuẩn Dược điển EU” hoặc “Chứng nhận bởi [một phòng thí nghiệm nào đó]”. Dù sao, thương hiệu tự nguyện cung cấp thông tin chất lượng vẫn tốt hơn thương hiệu im lặng về vấn đề này.
• Chú ý nguồn gốc và dạng: Không phải tất cả dầu cá đều giống nhau. Dầu cá từ các loại cá nhỏ nhiều dầu (cá cơm, cá mòi) thường ít tạp chất hơn so với cá lớn ăn thịt. Nhiều thương hiệu hàng đầu sử dụng dầu cá cơm/cá mòi hoặc dầu gan cá tuyết từ vùng nước Bắc Cực sạch, v.v. Hãy cân nhắc các loại dầu có ghi nguồn gốc (ví dụ “cá cơm hoang dã từ Peru”). Ngoài ra, dầu cá có nhiều dạng khác nhau – dạng triglyceride so với dạng ethyl ester – mỗi dạng có ưu nhược điểm về hấp thụ. Dầu có nồng độ cao (60-80% omega-3) thường là ethyl ester trừ khi ghi “triglyceride tái este hóa.” Nếu bạn bị ợ cá, có thể thử thương hiệu khác hoặc dầu dạng bao enteric hoặc TG. Những chi tiết này ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn nhưng cũng thể hiện sự minh bạch của thương hiệu.
• Độ tươi và bảo quản: Kiểm tra ngày hết hạn. Dầu cá chất lượng nên có hạn sử dụng khá xa và lý tưởng là được đóng gói để bảo vệ khỏi oxy hóa (chai tối màu, vỉ thuốc, hoặc viên nang có chất chống oxy hóa như vitamin E). Khi mở ra, hãy ngửi – mùi biển nhẹ là bình thường, nhưng mùi cá ôi thiu nồng nặc có nghĩa là dầu đã bị oxy hóa. Oxy hóa cao không chỉ làm vị dầu kém mà còn có thể làm mất một số lợi ích. Nếu gặp sản phẩm ôi thiu, hãy trả lại. Mua từ các nhà bán lẻ uy tín (với bảo quản đúng cách) sẽ giúp; người bán bên thứ ba trực tuyến đôi khi lưu trữ sản phẩm trong kho nóng, có thể làm hỏng dầu. Khi sử dụng, giữ chai đóng kín và tránh nhiệt. Bạn thậm chí có thể để dầu cá dạng lỏng trong tủ lạnh để làm chậm quá trình oxy hóa sau khi mở.
• Tính bền vững và độ tin cậy nguồn gốc: Omega-3 cuối cùng đến từ tài nguyên thiên nhiên. Hãy tìm các chứng nhận nguồn gốc bền vững (như MSC hoặc Friend of the Sea) nếu bạn quan tâm đến tác động môi trường. Những chứng nhận này cho thấy cá được khai thác có trách nhiệm. Thêm vào đó, một số thương hiệu là thành viên của GOED, điều này cho thấy họ cam kết thực hành ngành công nghiệp có đạo đức (GOED có bộ quy tắc đạo đức). Mặc dù điều này không trực tiếp đảm bảo độ tinh khiết của chai bạn mua, nhưng nó là một phần của độ tin cậy tổng thể của thương hiệu.
• Tránh các tuyên bố phóng đại: Hãy cảnh giác với các sản phẩm nghe có vẻ quá tốt để là sự thật (ví dụ: “phép màu chữa bệnh”, “chuẩn dược phẩm không cần đơn” – lưu ý: “chuẩn dược phẩm” là thuật ngữ tiếp thị trong thực phẩm bổ sung; trừ khi đó là sản phẩm theo đơn như Omacor/Lovaza, không có thực phẩm bổ sung nào được FDA phê duyệt để điều trị bệnh). Các thực phẩm bổ sung hợp pháp sẽ có các tuyên bố khiêm tốn, hợp pháp (“hỗ trợ sức khỏe tim mạch”, v.v.). Nếu nhãn hiệu tuyên bố chữa viêm khớp hoặc giảm 20 lbs, đó là vi phạm quy định – một dấu hiệu đỏ về sự trung thực của người bán.
• Giá cả và giá trị: Dầu cá chất lượng không hề rẻ. Nếu bạn thấy một chai lớn 200 viên với giá 5 đô la, hãy nghi ngờ. Tuy nhiên, đắt tiền không phải lúc nào cũng tốt hơn – một số thương hiệu boutique rất đắt có thể chỉ là chiêu trò tiếp thị. So sánh chi phí trên mỗi gam EPA+DHA. Đôi khi, một sản phẩm đắt hơn một chút nhưng cô đặc (vì vậy bạn dùng ít viên hơn) và được chứng nhận có thể là lựa chọn tốt hơn so với một chai rẻ mà bạn phải dùng nhiều liều để đạt lượng omega-3 tương đương.
• Đọc đánh giá và nghiên cứu: Tìm hiểu về thương hiệu. Có các bài kiểm tra phòng thí nghiệm độc lập nào không? (ConsumerLab, LabDoor, v.v., thỉnh thoảng công bố bảng xếp hạng). Họ có cung cấp kết quả kiểm tra theo lô khi được yêu cầu không? Các thương hiệu như Nordic Naturals, Carlson, Life Extension, v.v. có danh tiếng lâu dài trong lĩnh vực omega-3; các thương hiệu mới hoặc ít được biết đến cũng có thể tốt, nhưng bạn có thể phải dựa nhiều hơn vào chứng nhận và sự minh bạch của họ.
• Xem xét nhu cầu của bạn: Cuối cùng, chọn một sản phẩm phù hợp với bạn – nếu bạn ghét nuốt những viên thuốc to, có thể một loại dầu cá dạng lỏng uy tín (một số có hương vị) hoặc viên nang nhỏ hơn (một số thương hiệu làm softgel mini) sẽ khuyến khích bạn dùng đều đặn. Nếu bạn theo chế độ ăn chay, hãy tìm các sản phẩm bổ sung omega-3 từ dầu tảo (thường được giữ theo các tiêu chuẩn tinh khiết tương tự).

Bằng cách làm theo những mẹo này, bạn có thể tăng đáng kể cơ hội chọn được một sản phẩm bổ sung dầu cá có hiệu quả, tinh khiết và mạnh mẽ – bất kể nó được sản xuất ở đâu.

Những hiểu biết dành cho nhà sản xuất và nhà bán lẻ trong ngành Omega-3

Cuộc thảo luận này không chỉ liên quan đến người tiêu dùng. Các nhà sản xuất, nhà phân phối và nhà bán lẻ thực phẩm bổ sung cũng có lợi ích trong việc hiểu các tiêu chuẩn và chứng nhận dầu cá toàn cầu:

• Điều hướng các yêu cầu pháp lý: Nếu bạn là nhà sản xuất pha chế thực phẩm bổ sung dầu cá để bán ở nhiều thị trường (ví dụ, Mỹ và châu Âu, hoặc châu Âu và Trung Quốc), bạn nên thiết kế sản phẩm để đáp ứng các quy định nghiêm ngặt nhất trong số các khu vực đó. Ví dụ, EU yêu cầu mức độ tạp chất thấp – hãy lấy dầu tinh khiết cao đáp ứng giới hạn của EU (điều này cũng sẽ thỏa mãn kỳ vọng của Mỹ). Nếu dự định vào thị trường Úc hoặc Canada, đảm bảo quy trình sản xuất của bạn có thể vượt qua kiểm toán GMP và dầu của bạn đáp ứng các thông số của đơn thuốc BP hoặc USP. Làm điều này từ đầu tránh phải điều chỉnh lại tốn kém hoặc thất bại trong các bài kiểm tra pháp lý. Tận dụng “đơn thuốc” như đơn thuốc dầu cá NHP Canada hoặc tiêu chuẩn BP làm cơ sở chất lượng – chúng bao gồm các yêu cầu khắt khe (ví dụ ngưỡng oxy hóa) vốn tương thích với các thực hành tốt nhất toàn cầu.
• Giá trị của việc kiểm tra bên thứ ba: Là nhà sản xuất, đầu tư vào các chứng nhận bên thứ ba có thể nâng cao đáng kể sự chấp nhận trên thị trường. Các nhà bán lẻ (đặc biệt là chuỗi lớn) thường ưu tiên hoặc thậm chí yêu cầu các thực phẩm bổ sung phải có một số chứng nhận về chất lượng. Ví dụ, để được bày bán tại một cửa hàng sức khỏe cao cấp ở Mỹ, có IFOS hoặc USP có thể là điều kiện tiên quyết cho các thương hiệu mới. Ở châu Âu, việc chứng minh sản phẩm của bạn được kiểm tra theo đơn thuốc GOED hoặc tiêu chuẩn Dược điển có thể thuyết phục nhà phân phối thận trọng về chất lượng của bạn. Thêm vào đó, việc có được chứng nhận có thể phát hiện sớm các vấn đề – nếu lô hàng của bạn không đạt IFOS do, ví dụ, peroxide tăng cao, bạn sẽ phát hiện vấn đề trước người tiêu dùng, bảo vệ uy tín thương hiệu.
• Giáo dục người tiêu dùng và nhân viên bán lẻ: Các nhà sản xuất và nhà tiếp thị thương hiệu nên giáo dục người tiêu dùng về ý nghĩa của các dấu hiệu và nhãn chất lượng. Một nhóm người tiêu dùng thông thái sẽ tìm đến sản phẩm của bạn nếu họ hiểu rằng “IFOS 5-Star” hoặc “USP Verified” có ý nghĩa quan trọng. Sử dụng tiếp thị nội dung (blog, đồ họa thông tin) để giải thích câu chuyện chất lượng của bạn – ví dụ mô tả nguồn gốc (cá hoang dã bền vững từ vùng nước lạnh), các bước tinh chế (chưng cất phân tử để loại bỏ PCB), và các quy trình kiểm tra (mỗi lô, phòng thí nghiệm bên thứ ba). Các nhà bán lẻ, về phần mình, có thể đào tạo nhân viên để nhấn mạnh những điểm này – ví dụ một nhân viên cửa hàng có thể giải thích, “Thương hiệu X được chứng nhận IFOS, nghĩa là một phòng thí nghiệm độc lập đã xác minh độ tinh khiết,” giúp người mua hàng tự tin chọn sản phẩm thay vì đối thủ chưa được chứng nhận.
• Cập nhật các quy định: Môi trường quy định luôn thay đổi. Như chúng ta đã thấy, các quốc gia như Hàn Quốc và Ấn Độ gần đây đã cập nhật tiêu chuẩn của họ (hạ mức oxy hóa chấp nhận được, thêm yêu cầu ghi nhãn, v.v.). EU cũng liên tục xem xét các giới hạn (ví dụ, EU đã thảo luận về việc siết chặt giới hạn một số chất ô nhiễm hơn nữa vào năm 2030). Các nhà sản xuất nên kết nối với các tổ chức như GOED hoặc thuê chuyên gia quy định để theo kịp các thay đổi. Chủ động (định hướng công thức theo tiêu chuẩn tương lai ngay bây giờ) có thể mang lại lợi thế cạnh tranh.
• Tình thế tiến thoái lưỡng nan giữa chất lượng và chi phí: Hãy thẳng thắn – sản xuất một thực phẩm bổ sung đạt chất lượng dược phẩm thì tốn kém hơn. Dầu tinh chế siêu sạch, kiểm tra kỹ lưỡng, phí chương trình IFOS, nguồn cung bền vững – tất cả đều cộng lại. Thương hiệu và nhà bán lẻ nên đánh giá giá trị mà người tiêu dùng mục tiêu của họ quan tâm và định giá phù hợp. Có thị trường cho dầu cá “giá rẻ”, nhưng thường đi kèm với việc hy sinh các yếu tố chất lượng này (và người tiêu dùng có hiểu biết đang nhận ra sự đánh đổi đó). Mặt khác, phân khúc cao cấp, nơi người mua sẵn sàng trả nhiều hơn để được đảm bảo, đang phát triển. Nhà bán lẻ có thể chọn cung cấp nhiều dòng sản phẩm, nhưng đảm bảo ít nhất một số sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn cao cho người mua khó tính. Nếu bạn bán dòng giá rẻ, hãy chắc chắn nó vẫn đáp ứng tất cả yêu cầu an toàn (không bao giờ thỏa hiệp về tuân thủ pháp luật) – có thể nó chỉ không có nồng độ cao nhất hoặc chứng nhận sang trọng. Và hãy cân nhắc cải thiện chất lượng dần dần khi chi phí nguyên liệu hy vọng giảm.
• Minh bạch và tài liệu: Các cơ quan quản lý và người tiêu dùng đều đánh giá cao tài liệu. Nếu bạn là nhà sản xuất, hãy duy trì hồ sơ lô hàng chi tiết, kết quả kiểm tra, chứng chỉ phân tích cho dầu cá của bạn. Điều này không chỉ giúp trong các cuộc kiểm tra quy định hoặc thủ tục xuất nhập khẩu, mà còn có thể làm tài liệu để chia sẻ (một số công ty công bố COA của họ trực tuyến hoặc qua mã QR trên chai). Sẵn sàng trình bày bằng chứng sẽ tạo sự tin tưởng. Các nhà bán lẻ có thể yêu cầu COA từ nhà cung cấp để kiểm tra sản phẩm trước khi bày bán. Trong một thế giới đầy nghi ngờ, bạn càng có thể chứng minh, càng tốt.
• Tuân thủ marketing và tuyên bố: Các nhà sản xuất nên điều chỉnh marketing theo quy định từng khu vực. Ví dụ, nhãn thực phẩm bổ sung omega-3 ở Mỹ có thể ghi "Hỗ trợ sức khỏe tim mạch" trong khi ở châu Âu, nhãn có thể dùng tuyên bố được phép "EPA & DHA góp phần vào chức năng tim bình thường (với lượng dùng hàng ngày 250 mg)" – và không hơn. Bạn có thể cần bao bì hoặc tờ rơi khác nhau cho từng thị trường. Các nhà bán lẻ cũng nên cẩn trọng trong cách quảng cáo – ví dụ, nhà bán lẻ ở Mỹ không nên quảng cáo sai một sản phẩm là "điều trị viêm khớp" nếu nó chỉ là thực phẩm bổ sung cho sức khỏe khớp, nếu không họ có thể gặp rắc rối cùng với nhà sản xuất.
• Xuất xứ và nhận thức của người tiêu dùng: Hiểu rằng người tiêu dùng thường dùng xuất xứ làm tiêu chí đánh giá chất lượng. Nhiều người mua tin tưởng "Made in Germany" hoặc "Made in Canada" trên một sản phẩm dầu cá, trong khi cảnh giác với các thực phẩm bổ sung sản xuất ở những quốc gia có danh tiếng chất lượng thấp hơn. Điều này có thể không luôn công bằng, nhưng đó là thực tế trong marketing. Các nhà sản xuất ở các quốc gia có hệ thống quy định đang phát triển có thể cân nhắc hợp tác với các nhà sản xuất hợp đồng đã được thiết lập ở các khu vực có quy định nghiêm ngặt hơn để sản xuất sản phẩm của họ, hoặc ít nhất là làm nổi bật các chứng nhận quốc tế để vượt qua định kiến. Ngược lại, các nhà sản xuất ở các quốc gia tiêu chuẩn cao nên tự hào công bố điều đó ("Sản xuất tại cơ sở được cấp phép TGA của Úc", v.v.) – đó là một điểm bán hàng.

• Xu hướng tương lai – tảo và các dạng cô đặc: Cuối cùng, cả người tiêu dùng và những người trong ngành nên theo dõi các xu hướng mới nổi. Thực phẩm bổ sung dầu tảo (nguồn DHA/EPA chay) đang tăng lên; chúng có bộ tiêu chuẩn riêng (ví dụ thường có mức oxy hóa thấp hơn do quy trình sản xuất, nhưng giá có thể cao). Các sản phẩm omega-3 dược phẩm (như thuốc kê đơn chỉ chứa EPA cho triglyceride cao) cho thấy dầu siêu tinh khiết có thể có tác dụng giống thuốc; điều này có thể làm mờ ranh giới với các thực phẩm bổ sung cao cấp cuối cùng. Ngoài ra, các dạng cô đặc EPA/DHA cao hơn sẽ thử thách giới hạn của các quy định (vì việc dùng nhiều trong một viên có thể áp dụng các quy tắc hoặc cho phép tuyên bố khác). Tất cả những điều này vẫn cần giám sát chất lượng – và kiểm tra bởi bên thứ ba sẽ tiếp tục quan trọng.

Tóm lại, các nhà sản xuất và nhà bán lẻ ưu tiên chất lượng và minh bạch không chỉ có thể điều hướng mê cung các quy định toàn cầu một cách suôn sẻ hơn mà còn xây dựng được niềm tin chuyển hóa thành sự trung thành với thương hiệu. Thực phẩm bổ sung Omega-3 là một ngành kinh doanh lâu dài – người tiêu dùng thường dùng hàng ngày trong nhiều năm. Đảm bảo chất lượng nhất quán sẽ giữ chân những người tiêu dùng đó quay lại và duy trì danh tiếng của danh mục sản phẩm có lợi cho tất cả mọi người trong chuỗi cung ứng.

Kết luận

Thế giới các sản phẩm bổ sung dầu cá rất phức tạp nhưng cũng có sự kết nối. Chúng ta thấy rằng châu Âu, Mỹ và các quốc gia châu Á khác nhau tiếp cận quy định theo cách khác nhau – từ các quy tắc an toàn dựa trên thực phẩm của châu Âu đến chính sách không can thiệp của Mỹ, đến sự kết hợp các biện pháp nghiêm ngặt cũ và mới của châu Á. Điều này ảnh hưởng đến việc người tiêu dùng (hoặc nhà bán lẻ) có cần dựa vào các chứng nhận độc lập như IFOS để đánh giá chất lượng hay không.

Vậy, ở quốc gia hoặc tình huống nào thì IFOS đáng để yêu cầu nhất? Câu trả lời: bất cứ nơi nào bạn cảm thấy các tiêu chuẩn quy định cơ bản có thể không đảm bảo mức chất lượng bạn tìm kiếm. Ở các thị trường được quản lý chặt chẽ (Canada, Úc, v.v.), người tiêu dùng có thể có sự tự tin cơ bản nhưng vẫn có thể đánh giá cao sự đảm bảo thêm từ IFOS hoặc tương tự. Ở các thị trường quản lý lỏng lẻo (Mỹ, một số khu vực châu Á), IFOS có thể là điểm khác biệt thực sự – một biện pháp bảo vệ rằng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn tốt nhất thế giới, không chỉ là mức tối thiểu địa phương.

Cuối cùng, dù bạn là người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe hay chuyên gia trong ngành thực phẩm bổ sung, kiến thức là sức mạnh. Hiểu biết về các tiêu chuẩn dầu cá khác nhau giúp bạn đưa ra lựa chọn tốt hơn – dù là chọn một sản phẩm bổ sung trên kệ hay pha chế một sản phẩm trong phòng thí nghiệm. Hãy nhớ rằng một sản phẩm omega-3 tốt sẽ không có gì để giấu: nó sẽ tinh khiết, mạnh mẽ và minh bạch về chất lượng. Nó có thể mang chứng nhận đáng tin cậy hoặc ít nhất đáp ứng các quy định nghiêm ngặt nhất hiện có. Với những hiểu biết từ so sánh này, bạn có thể loại bỏ tiếng ồn quảng cáo và tập trung vào điều thực sự quan trọng – cung cấp hoặc sử dụng một sản phẩm dầu cá mang lại lợi ích omega-3 bạn mong muốn một cách an toàn và hiệu quả, bất kể nó đến từ đâu trên thế giới.

Tài liệu tham khảo

1. Wikipedia. (2023). Dầu cá – Chất lượng và những mối quan tâm en.wikipedia.org. (Ghi chú sự cố ô nhiễm PCB năm 2006 tại Anh/ Ireland trong dầu cá và việc Nutrasource tạo ra chương trình IFOS để ứng phó.)
2. Nordic Naturals. (n.d.). Biểu đồ Tiêu chuẩn/Giới hạn Kiểm tra Dầu Cá nordicnaturals.com nordicnaturals.com. (Minh họa rằng không có tiêu chuẩn chất lượng dầu cá chính thức nào ở Hoa Kỳ, vì vậy các công ty tuân theo Dược điển Châu Âu, GOED, IFOS, v.v.; cung cấp giới hạn so sánh cho quá trình oxy hóa và chất gây ô nhiễm theo các tiêu chuẩn khác nhau.)
3. Orivo (Na Uy). (2021). Đây là các chứng nhận omega-3 khác nhau orivo.no orivo.no. (Định nghĩa chứng nhận IFOS và các chương trình tương tự như IKOS và IVO, nêu rõ những gì họ kiểm tra và tiêu chí của họ.)
4. Chemlinked (Lorraine Li). (2021, Aug 4). Hàn Quốc sửa đổi Mã thực phẩm chức năng sức khỏe food.chemlinked.com. (Chi tiết các cập nhật của MFDS tại Hàn Quốc, bao gồm các thông số kỹ thuật rõ ràng hơn cho dầu EPA/DHA: giá trị axit <3, PV <5, anisidine <20, Totox <26 – hiện là yêu cầu pháp lý đối với các thực phẩm bổ sung omega-3 tại Hàn Quốc.)
5. Nutraceuticals World (Mike Montemarano). (2023, ngày 24 tháng 4). KHSA Phê duyệt Việc Sử dụng Logo IFOS trên Omega-3 Sản xuất tại Hàn Quốc nutraceuticalsworld.com nutraceuticalsworld.com. (Thông cáo báo chí công bố rằng cơ quan phụ trách thực phẩm bổ sung của Hàn Quốc đã cho phép một sản phẩm trong nước sử dụng logo chứng nhận IFOS, phản ánh sự công nhận chính thức các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của IFOS trên thị trường Hàn Quốc.)
6. Therapeutic Goods Administration – TGA (Australia). (2021). Hướng dẫn thành phần: Dầu cá – Tự nhiên tga.gov.au tga.gov.au. (Phác thảo các yêu cầu của Australia đối với dầu cá như một loại thuốc bổ trợ, tham chiếu tiêu chuẩn British Pharmacopeia: ví dụ như hàm lượng EPA+DHA ≥10%, PV ≤10 meq/kg, anisidine ≤30, giới hạn kim loại nặng, v.v.)
7. Health Canada Natural Health Products Directorate. (2024). Fish Oil Monograph webprod.hc-sc.gc.ca. (Đưa ra các tiêu chuẩn chất lượng cho fish oil NHPs tại Canada, bao gồm peroxide ≤5, anisidine ≤20, Totox ≤26, và yêu cầu rằng các sản phẩm phải đáp ứng những tiêu chuẩn này để được cấp phép.)
8. FSSAI (Cơ quan An toàn Thực phẩm và Tiêu chuẩn Ấn Độ). (2022). Tiêu chuẩn Sản phẩm Thực phẩm và Chất phụ gia Thực phẩm – Cá và Sản phẩm từ Cá (Dự thảo sửa đổi) fssai.gov.in. (Yêu cầu ghi nhãn hàm lượng EPA và DHA trên tất cả các sản phẩm dầu cá và giới thiệu các tiêu chí chất lượng cho dầu cá, có hiệu lực từ năm 2025, cho thấy Ấn Độ đang hướng tới các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn.)
9. ConsumerLab. (2015). Đánh giá Thực phẩm Bổ sung Dầu Cá en.wikipedia.org. (Trích dẫn báo cáo kiểm nghiệm độc lập được ghi nhận trên Wikipedia, nhấn mạnh rằng một số thực phẩm bổ sung dầu cá trên thị trường không chứa lượng omega-3 như đã công bố, làm nổi bật sự cần thiết của việc xác minh bởi bên thứ ba trong môi trường quản lý lỏng lẻo.)